[BFF]: REGIONALNI ANIMIRANI FILM

Druge takmičarske večeri predstavljeno je dvanaest filmova četrnaest autora iz  regiona jugoistočne Evrope: Hrvatske, Slovenije i Bugarske.

Veče je otvorio film Ane Kolege Sanjala si – intimna priča inspirisana muzikom Darka Rundeka. Priča prati devojku, njene snove, čežnje i gotovo nemoguća nastojanja da se ostvari i postavi granicu svojih traganja u realnosti. Vidljivim potezima četke, crvenom i plavom bojom kao dominantnim koloritnim vrednostima u filmu, kojima suprotstavlja jak linijski crtež, Ana Kolega jasno uspostavlja distinkciju između snova i jave koji se neprestano smenjuju. Ta smena ogleda se i u upečatljivom prelazu, kada se prizor okretanja ploče na gramofonu paralelnom montažom izjednačava sa prizorom vrtloga sna.

 

Eksperimentalni film Kompozicija Mitje Mančeka bavi se zvukom i slikom kao osnovnim elementima filma. Svodeći sliku na liniju koja se usložnjava prateći zvučnu matricu, autor stvara neprekidno promenljive i uravnotežene kompozicije.

Filmom Vučje igre publici se predstavila Jelena Oroz. Priča o samoći tri mala vuka u kasno popodne ostvaruje se kroz oštre koloritne kontraste tamnih boja prostora, svetlih boja glavnih likova, i elemenata kompozicije svedenih na geometrijske oblike. Autorka uspeva da ostvari oštre kontraste koji vode ka razrešenju u završnim segmentima filma, otkrivajući razlog vučje samoće.


 

Stakleni čovjek Daniela Šuljića priča je o svakodnevici čoveka pod konstantnim nadzorom skenera, otuđenog i svedenog na kombinacije brojeva. Svodeći crtež na plavu liniju, na forme bez detalja, postiže se izvesna transparentnost u službi priče, dok muzika i zvuk čine bitan deo filma, sastavljeni od taktova i ritmova industrijskih mašina.

Probudi me Dee Jagić košmarna je priča ispričana spojem animacije, dokumentarnih snimaka prostora, i muzike. Tragajući u prostoru, krećući se kroz mračne šume pune monstruoznih stvorenja, dečak uspeva da se domogne kuće i tone u san. Autorka izneverava naša oćekivanja na gotovo surov način: crne seni provaljuju u sobu i prekrivaju dečaka koji spava, da bi postepeno prekrile čitav kadar.


 

U Čobanu Matije Pisačića, naslovni lik živi miran život sa svojom kerušom Lajkom, sve do trenutka dok je maskirani ljudi ne otmu i radi eksperimenta je pošalju u svemir. Čoban groteskno tužnog lica kreće za njom u srce zemlje, gde doživljava uspon i pad muzičke karijere. Kroz simboliku i  ironiju film preispituje pitanje čovekovog napretka koji žrtvuje i otima ono što nam je najbliže. Govoreći kroz žanrovske norme naučne fantastike, film uspeva da objedini ono duboko intimno i spoljašnje (strano), izraženo kroz crnu prikazu u svemiru koja kroji naše sudbine. Film se završava scenom u kojoj Čoban pronalazi svog psa, sada mutiranog u napredno antropomorfno biće, dok slobodno, bez odeće, trči kroz rajski vrt, po prvi put sa osmehom na licu.

CHOBAN trailer from Matija Pisačić on Vimeo.

Zlatko Bourek i Pavao Štaltera, dvojica majstora animacije, a slobodno se može reći i klasika, čiji su radovi, koji se danas svrstavaju u tzv. Zagrebačku školu crtanog filma, odavno deo kanona svetskog animiranog filma, predstavili su se svojim recentnim filmom Wiener Blut. Ova snažna drama o užasima Drugog svetskog rata prati staricu Sariku koja u osvit Holokausta odlazi u jevrejski starački dom. Film je posvećen Otou Diksu i Georgu Grosu, predstavnicima Nove objektivnosti u posleratnoj Nemačkoj, i oslikava stilske karakteristike ova dva umetnika, prikazujući groteskna ljudska bića, osakaćena i bez izraza. Muzika je bitan deo filma jer prati priču kroz valcer koji se postepeno distorzira kao predskazanje užasa koji sledi, a kulminaciju tog užasa predstavlja dokumentaristički audio zapis Hitlerovog govora kao i snimaka logora i izmučenih Jevreja.

Tajni laboratorij Nikole Tesle Bruna Razuma snimljen u stop-motion tehnici animacije lutaka, preispituje mogućnosti tehničkog i tehnološkog nasleđa, njegove mogućnosti i zloupotrebe, pripovedajući na duhovit i pomalo ironičan način o nasleđu Nikole Tesle – robotu čije je razvijanje Tesla napustio. Posle smrti svog tvorca, robot se igrom slučaja obnavlja, razmišlja i zaključuje, toliko da je sposoban da za sebe napravi – roboticu.

 

 

Draško Ivezić komedijom sa elementima satire Ljubav i prevozna sredstva preispituje pojam i funkciju ljubavi u savremenom društvu. Iskoristivši crno-belu tehniku i laviranje, autor pojačava stepen ironije izražen kroz gegove parova u prevoznim sredstvima: avionima, brodovima, čamcima, motociklima. Sa druge strane, junaci filma su obeshrabreni, tužni i rezignirani, reću svako na svoju stranu da bi se u završnom delu filma sreli na raskršću puteva simbolično oličenom u autobuskom stajalištu.

Irena Jukić Pranjić se u filmu Požuda bavi stalnim idealizovanjima "ženske prirode", često praćenim poniženjima. Izrazito duhovito uhvaćeni karakteri žene, u liku crne mačke, i muškarca, u liku krotitelja u cirkusu, nasmejao je publiku i jasno se poigravao odlikama muške i ženske prirode.

Romantična komedija Slatki snovi Dinka Kumanovića oslanja se na estetiku nemog filma sa klavirskom muzikom kao osnovom. Priča o ukrštanju puteva kućnog hrčka i para veverica usled spleta okolnosti u šumi razrešenje nalazi u snovima glavnih aktera.

Kako mrgud popravlja stvari Radostina Neykova i Sofiye Ilieve zatvorio je ovo takmičarsko veče. Zanimljivom animacijom kolažiranja tkanine u stop motion-u gradi se lik Ljutka koji živi na tavanu i prezire svetlost. Da bi se otarasio svetlosti on renovira tavan prekrivajući ga crnom bojom, ali ostali stanovnici tavana u strahu ruše Ljutkove barijere i otkrivaju čari noćnog neba.

Jake autorske poetike, različita tematska interesovanja i koherentne stilske odlike karakteristike su filmova koji su prikazani u selekciji regionalni (jugoistočna Evropa) animirani film. Kako se može naći zajednički imenitelj za ovu takmičarsku celinu, a to bi bila kritička distanca prema društvenim dešavanjima u prošlosti, sadašnjosti i budućnosti, ovi filmovi nastoje da prošire i obogate naše iskustvo promišljanja društvene stvarnosti - neki sa manje, neki sa više uspeha. Iako je pitanje tehnološkog napretka u budućnosti i sumnja u njegove pozitivne strane toliko eksploatisano - od apokaliptičnih vizija holivudskih spektakala, preko art-filmova Tarkovskog i Kjubrika, do književnih klasika Orvela i Hakslija, filmovi koji su se bavili upravo ovom temom (Stakleni čovjek, Čoban i Tajni laboratorij Nikole Tesle) bili su najuspešniji. 

Svakako da nije samo tema ono što kvalitativno izdvaja ove filmove. U pitanju su izrazito jasne i potpune stilske odlike koje prate priču, komentarišu i vode ka daljim mogućim značenjima. Sa druge strane nikako se ne sme izostaviti izvanredna drama Wiener blut koja kroz stilske odlike crteža i boje Nove objektivnosti, muzike, dokumentarističkih elemenata i simbolizam tako jasno i precizno sažima katastrofe holokausta da može da stoji rame uz rame sa bilo kojim remek delom dugometražnog filma koji za temu ima užase zločina iz ovog perioda.

Vladimir Zaharijević